Langstlevende en erfrecht
Als u getrouwd bent en uw partner komt te overlijden, mag u als langstlevende echtgenoot volgens het erfrecht ongestoord in jullie huis blijven wonen. Voor 2003 konden de kinderen hun deel van de erfenis nog opeisen. Omdat het daarbij vaak om grotere geldsommen ging moest de achtergebleven partner noodgedwongen het huis verkopen om de erfenis uit te betalen.
Let wel op dat u alleen in het huis kunt blijven wonen onder bepaalde voorwaarden, namelijk:
- als jullie getrouwd zijn
- een geregistreerd partnerschap hebben
- een samenlevingscontract met een verblijvingsbeding hebben opgemaakt bij de notaris.
Wonen jullie alleen samen dan kunnen de erfgenamen alsnog de erfenis opeisen. Dat kan betekenen dat u als achtergebleven partner het huis moet verkopen om de erfenis te betalen.
Heeft u alles goed geregeld dan krijgen de kinderen een vordering op hun erfenis. Dat betekent dat ze pas op het moment van het overlijden van de langstlevende hun deel van de erfenis krijgen.
Vruchtgebruik testament
Er zijn verschillende langstlevende testamenten zoals de wettelijke verdeling, de ouderlijke boedelverdeling en het vruchtgebruik testament.
Het vruchtgebruik testament is een veel gebruikt langstlevende testament. U stelt deze op om de erfenis voor uw kinderen zeker te stellen. Het vruchtgebruik testament bepaalt dat uw partner de goederen uit de erfenis mag gebruiken. De kinderen krijgen het eigendom over de goederen.
Waarom kiest u voor een vruchtgebruik testament?
Stelt u zich voor dat u kinderen heeft uit een vorig huwelijk en u komt te overlijden. Als er geen vruchtgebruik testament is opgemaakt kunnen de kinderen pas na het overlijden van de langstlevende uw erfenis opeisen. Heeft de langstlevende dan de hele erfenis verbruikt dan erven uw kinderen niets.
Klassiek vruchtgebruik testament
Bij het klassieke vruchtgebruik testament worden de kinderen volgens de wet “blote eigenaar” van de nalatenschap. De overgebleven partner heeft het recht om de nalatenschap (“de vrucht”) te gebruiken. In veel gevallen is de vrucht een onroerende zaak zoals bijvoorbeeld een huis. De langstlevende mag dan ook gratis in het huis wonen. Ook mag de langstlevende de inboedel gebruiken, in de auto blijven rijden (als deze er is) en heeft de vruchtgebruiker in het geval van een spaarrekening recht op de rente. Daarnaast heeft hij het recht om het huis te verhuren. De opbrengsten van de verhuur gaan naar de vruchtgebruiker.
Wanneer erven bij vruchtgebruik testament?
Als de langstlevende komt te overlijden, krijgen de kinderen de erfenis. Andere redenen dat de erfenis op de kinderen overgaat zijn:
- bij hertrouwen van de langstlevende.
- als de langstlevende gaat verhuizen.
- als de langstlevende gaat samenwonen alsof hij of zij gehuwd is.
- indien de langstlevende onder curatele wordt gesteld.
- bij faillissement van de langstlevende (en deze een beroep doet op financiële ondersteuning van de overheid).
Erfbelasting vruchtgebruik testament
Over de waardegroei van de erfenis betalen de kinderen bij het vruchtgebruik testament geen erfbelasting. Dat is dan ook een van de redenen waarom een vruchtgebruik testament interessant is, vooral als de goederen en het huis die tot de erfenis behoren na het overlijden naar verwachting nog sterk in waarde stijgen.
Het vruchtgebruik gaat pas in als een notaris het vruchtgebruik officieel geregistreerd heeft in de registers van het Kadaster. Pas dan geldt het vruchtgebruik en het het blote eigendom.
Erf- en schenkbelasting bepalen
Om de waarde vast te stellen van de erfenis om te bepalen hoeveel u aan erfbelasting moet betalen is een kleine rekensom nodig. De waarde van het gebruiken van de nalatenschap is volgens de wet bepaald op zes procent van het vermogen. Dit percentage vermenigvuldigen we met een factor die afhankelijk is van de leeftijd van de langstlevende.
Rekenvoorbeeld erfbelasting bepalen
Marie en Bert zijn gehuwd. Bert komt te overlijden als hij 65 jaar is. Marie is dan 60 jaar en blijft achter met twee kinderen. Het vermogen van Bert en Marie bedroeg €1.000.000. De waarde van het vruchtgebruik is zes procent * factor 10 = 60 procent. Dit is €600.000 van het totale vermogen (€1.000.000). Marie krijgt dus €600.000 en de kinderen krijgen elk de helft van de rest = €400.000 / 2 = €200.000. Over dit bedrag moeten de kinderen erfbelasting betalen. Vo